Skip to main content
Inloggen Van Dale Online

Van Dale

  • Inloggen Van Dale Online
  • Producten
  • Onderwijs
  • Zakelijk
  • Taaltrainingen
    • Werkwoordspelling
    • Correct Nederlands
    • Helder zakelijk schrijven
    • Zakelijke correspondentie
    • Masterclass Nederlands
    • Maatwerk / In-company
    • Testimonials
  • Gratis woordenboek
    • Gratis Rijmwoordenboek
  • Klantenservice

Column van Ruud Hendrickx: Herrezen Vlaams

21-03-2019 21-03-2019 -
Leren - Weten - Werken - Ontspannen - Ruud Hendrickx

Bij het bewerken van de Grote Van Dale bots ik soms op onverwachte gaten in het woordenboek. Woorden die in Vlaanderen weleens opduiken - niet vaak, maar ook niet weinig - blijken niet in het woordenboek te staan. Of vreemder nog: ze hebben er ooit wel in gestaan, maar zijn intussen weer geschrapt.

Een jaar of zeven geleden zei de toenmalige Vlaamse minister van Mobiliteit, Hilde Crevits, dat ze de files wou verkorten door geplande werkzaamheden te ‘benaarstigen’. Ikzelf kende het woord helemaal niet. Het betekent ‘ijveren voor’. Mijn Nederlandse collega-hoofdredacteur Ton den Boon legde toen op de radio uit dat ‘benaarstigen’ in de jaren twintig nog wel in de Grote Van Dale stond. Het was geschrapt, juist omdat het honderd jaar geleden al niet meer in gebruik was. Zei hij.

Nogal wat luisteraars meldden toen dat ‘benaarstigen’ in Vlaanderen helemaal niet verdwenen is. Misschien wel bij de gewone taalgebruiker, maar in teksten van de politie en van juristen wordt er nog van alles ‘benaarstigd’. Reden genoeg om ‘benaarstigen’ te laten verrijzen in het woordenboek.

Net zo verging het ‘betrekkelijk’ als voorzetsel. Googel dat woord eens en je komt uit bij honderden boeken uit de negentiende eeuw. In 1950 verscheen het in de Grote Van Dale en in 1992 was het weer geschrapt. Intussen is het weer verrezen, want in een Vlaamse 21e-eeuwse disclaimer kun je lezen dat er geen garantie ‘betrekkelijk’ de juistheid van de informatie wordt gegeven.

Mijzelf is het als hoofdredacteur ook al overkomen. Voor de vijftiende editie was ik door de gewestelijke woorden gegaan. De Grote Van Dale is een algemeen verklarend woordenboek en geen dialectwoordenboek. Dialectwoorden horen er niet echt in thuis. Dus schrap ik het woord ‘muit’, West-Vlaams voor ‘vogelkooi’. Maar wat lees ik een paar weken later in ‘Oorlog en terpentijn’ van Stefan Hertmans? “… de rondspringende kanarie en de vink in de eenvoudige vogelmuit.” En de ‘muit’ verrees prompt in het woordenboek.

Waarom? In de Grote Van Dale moet de gemiddelde taalgebruiker kunnen opzoeken wat de woorden betekenen die hij tussen zijn geboorte en dood tegenkomt. De gemiddelde Vlaming komt weleens met ongewone, ouderwetse, juridische taal in contact. Helaas. En niet-West-Vlamingen zoals ik moeten ook ‘Oorlog en terpentijn’ kunnen lezen. En dat hebben we met heel velen gedaan. 

Ruud Hendrickx, Vlaams hoofdredacteur van de Dikke Van Dale

Nederlands hoofdredacteur Ton den Boon en Vlaams hoofdredacteur Ruud Hendrickx vertellen maandelijks over het verrijken van de Dikke Van Dale. 

Vorig artikel
Volgend artikel

Gerelateerde artikelen

Blog image Blog image
Brigade
06 november 2020
Blog image Blog image
Goesting
24 juli 2020
Blog image Blog image
Column van Ruud Hendrickx: Een nieuw woord komt nooit alleen
08 november 2018
Advertentie
Probeer gratis Van Dale Online professioneel

Probeer nu direct en zonder verdere verplichtingen Van Dale Online professioneel voor een dag. U krijgt tijdelijk toegang tot onder andere: de Dikke Van Dale, Oxford Dictionary en de online woordenboeken Duits, Frans en Spaans. Klik hier om een proefabonnement Van Dale Online professioneel aan te vragen.

Woord van de Dag
klok-en-klepelaar

De Telegraaf-column van Marcel Peereboom Voller gaat vandaag over complottheorieën. Probeer je complotgeruchten met feiten te weerleggen, dan loop je al snel het risico gezien te worden als een dienaar van het establishment: Natuurlijk zullen de klok- en klepelaars mij, …

Het bericht klok-en-klepelaar verscheen eerst op Taalbank.

Lees verder

Search form

Aanbevolen artikelen

  • Werkzaamheden Van Dale-...
    - 31-01-2023
  • De Woorden van de Week – week...
    - 28-01-2023
  • De Woorden van de Week – week...
    - 21-01-2023
  • De Woorden van de Week – week...
    - 13-01-2023

 

Over Van Dale

Mensen begrijpen elkaar en de wereld beter als er geen taalbarrières zijn. Daarom biedt Van Dale je taaloplossingen op elk niveau. Van de bekende ‘Dikke’ of ‘Grote’ Van Dale en (online)woordenboeken in verschillende talen, tot taaltrainingen, databestanden en de handige Van Dale-app. Scholen maken dagelijks gebruik van onze complete schoolpakketten, bedrijven gebruiken onze online synoniemen-, verklarende en juridische woordenboeken. En met onze Van Dale Taaltrainingen maken we van iedereen een taalprofessional.



Van Dale App

 

Van Dale App - App StoreVan Dale App - Google Play Store

Servicepagina’s

  • Privacybeleid
  • Partners
  • Over Van Dale
  • Actuele storingen en onderhoud

Meer Van Dale

  • Probeer Van Dale Online
  • Van Dale Professioneel
  • Van Dale op school
  • Woord van het Jaar
  • Gratis rijmwoordenboek
  • Van Dale Lidwoorden
  • Van Dale Puzzelwoorden
  • Van Dale Synoniemen

Contact

  • Contact
  • Klantenservice
  • Routebeschrijving
  • Vacatures
  • Uw gegevens inzien, aanpassen of verwijderen

© Copyright 2023 Van Dale Uitgevers

  • Sitemap
  • Colofon
  • Voorwaarden
  • Twitter
  • Facebook
  • Linkedin