Salomonsoordeel

Een salomonsoordeel (met kleine letter, net als bijvoorbeeld 'achillespees') is in de eerste plaats een wijs oordeel, en zo staat het ook in het woordenboek. Toch wordt het vaak in een andere, afgeleide betekenis gebruikt.

Uitleg:
Soms gebruik je een woord zonder je rekenschap te geven van de precieze betekenis ervan. Zo'n woord is 'salomonsoordeel'.  

Voor de herkomst van dit woord moeten we een eindje terug in de tijd, namelijk naar de Bijbel. Twee vrouwen komen bij koning Salomo (ook wel: Salomon), met een kind waarvan beiden beweren dat het van haar is. Salomo laat een dienaar een zwaard halen om het kind in tweeën te hakken, zodat elke vrouw een deel ervan kan krijgen. De echte moeder roept ontsteld: 'Doe dat niet, geef het dan maar aan haar', maar de andere vrouw zegt: 'Ja, hak het maar in tweeën, dan krijgen we het geen van beiden.' Dat was een slimme zet van Salomo, want nu weet hij dat de eerste vrouw de echte moeder is. Salomo stond dan ook alom bekend om zijn wijsheid.

Een salomonsoordeel (met kleine letter, net als bijvoorbeeld 'achillespees') is dus in de eerste plaats een wijs oordeel, en zo staat het ook in het woordenboek. Toch wordt het vaak in een andere, afgeleide betekenis gebruikt. Zoals in de volgende kritische passage uit de Leeuwarder Courant (17-9-2015) over landingsrechten op Schiphol: 'Daarvoor is onder leiding van Hans Alders een salomonsoordeel gesmeed: vliegverkeer dat niet bijdraagt aan de netwerkfunctie van Schiphol, moet naar regionale vliegvelden [...]'. De context maakt duidelijk dat het hier niet gaat om een wijs oordeel, maar juist om een volstrekt willekeurig besluit. Dit is een betekenis die bijna tegenovergesteld is aan de oorspronkelijke.

Van Dale vermeldt intussen ook de nieuwe betekenis, dus naast 'wijze, spitsvondige uitspraak in een moeilijk geschil' staat er in het woordenboek tegenwoordig ook 'volstrekt willekeurig oordeel'.