Skip to main content
Inloggen Van Dale Online

Van Dale

  • Inloggen Van Dale Online
  • Producten
  • Onderwijs
  • Zakelijk
  • Taaltrainingen
    • Werkwoordspelling
    • Correct Nederlands
    • Helder zakelijk schrijven
    • Zakelijke correspondentie
    • Masterclass Nederlands
    • Maatwerk / In-company
    • Testimonials
  • Gratis woordenboek
    • Gratis Rijmwoordenboek
  • Klantenservice

Het woordenboek als spiegel van zijn tijd

19-02-2021 26-07-2021 -
Leren - Weten - Werken - Ontspannen - vandale

Komen er veel coronawoorden bij in het woordenboek? Die vraag krijg ik nu het meest. Natuurlijk. Neem covid, anderhalvemetersamenleving en viruswappie. Een jaar geleden kenden we die woorden nog niet, maar nu lees je ze vrijwel dagelijks in de krant. De coronapandemie is het afgelopen jaar geen moment uit het nieuws geweest. Dan móéten de medische én sociaaleconomische gevolgen van zo’n pandemie de taal en dus het woordenboek wel beïnvloeden. 

Dit fenomeen is niet nieuw. Elke editie van de Dikke Van Dale is een uniek tijdsdocument. De nieuwe woorden en uitdrukkingen in de opeenvolgende edities bieden een doorkijkje naar de wereld waarin deze woordenschat is ontstaan. 

Blader je bijvoorbeeld door de Van Dale-editie van 1898, dan kom je in een totaal andere wereld terecht. Een agrarische wereld, waarin men zich niet bewust was van het milieu, terwijl het klimaat nog een onschuldig natuurfenomeen was. 

Pas rond 1970 werd het milieu een nieuwsfeit. Dat zie je aan de vele samenstellingen met milieu die in die periode debuteerden in de Dikke Van Dale, zoals milieubewust, milieuverontreiniging, milieuactivist, milieubeweging en milieuvriendelijk. Een paar decennia later gebeurde iets dergelijks met klimaat. We werden ons opeens bewust van klimaatverandering, waardoor tientallen samenstellingen met klimaat in de taal opdoken en aan Van Dale werden toegevoegd, bijvoorbeeld klimaatalarm, klimaatbestendig, klimaatvluchteling en klimaatontkenner. 

Het is overigens nooit één dominant maatschappelijk aspect dat de veranderingen in de woordenschat kenmerkt. Naast corona zien we in de huidige woordenschat ook sporen terug van andere belangrijke maatschappelijke verschijnselen. Denk maar aan energietransitie, identiteitspolitiek en wokisme en je hebt meteen nóg een paar bronnen van nieuwe woorden te pakken.

 

Ton den Boon, Nederlands hoofdredacteur van de Dikke Van Dale

Vorig artikel
Volgend artikel

Gerelateerde artikelen

Blog image Blog image
4x waarom de Dikke Van Dale
08 januari 2021
Blog image Blog image
Hoe vernieuw je de Dikke Van Dale? | Deel IX: Leuke dingen voor de mensen
21 februari 2019
Blog image Blog image
Prikjargon en vaccinatielingo
05 maart 2021
Woord van de Dag
prescriptivist

‘Taalpolitie spelen is geen simpele pedanterie, maar spelplezier’, staat vandaag in de Volkskrant boven een opiniestuk over het belang van taalregels, de toepassing daarvan en de beschrijving van taalontwikkeling. Op dat laatste terrein zijn er volgens het artikel grofweg twee …

Het bericht prescriptivist verscheen eerst op Taalbank.

Lees verder

Search form

Aanbevolen artikelen

  • Werkzaamheden Van Dale-...
    - 31-01-2023
  • De Woorden van de Week – week...
    - 28-01-2023
  • De Woorden van de Week – week...
    - 21-01-2023
  • De Woorden van de Week – week...
    - 13-01-2023

 

Over Van Dale

Mensen begrijpen elkaar en de wereld beter als er geen taalbarrières zijn. Daarom biedt Van Dale je taaloplossingen op elk niveau. Van de bekende ‘Dikke’ of ‘Grote’ Van Dale en (online)woordenboeken in verschillende talen, tot taaltrainingen, databestanden en de handige Van Dale-app. Scholen maken dagelijks gebruik van onze complete schoolpakketten, bedrijven gebruiken onze online synoniemen-, verklarende en juridische woordenboeken. En met onze Van Dale Taaltrainingen maken we van iedereen een taalprofessional.



Van Dale App

 

Van Dale App - App StoreVan Dale App - Google Play Store

Servicepagina’s

  • Privacybeleid
  • Partners
  • Over Van Dale
  • Actuele storingen en onderhoud

Meer Van Dale

  • Probeer Van Dale Online
  • Van Dale Professioneel
  • Van Dale op school
  • Woord van het Jaar
  • Gratis rijmwoordenboek
  • Van Dale Lidwoorden
  • Van Dale Puzzelwoorden
  • Van Dale Synoniemen

Contact

  • Contact
  • Klantenservice
  • Routebeschrijving
  • Vacatures
  • Uw gegevens inzien, aanpassen of verwijderen

© Copyright 2023 Van Dale Uitgevers

  • Sitemap
  • Colofon
  • Voorwaarden
  • Twitter
  • Facebook
  • Linkedin