Ten oosten van Nederland en België ligt Duitsland, niet Oostenrijk. Waarom plaatsen we dat land dan in een verkeerde windrichting? Of ligt het toch goed, want op nummerborden staat de a van Austria, van auster, Latijn voor ‘zuid’?

Oostenrijk wordt het eerst genoemd in het jaar 996, in een oorkonde van Otto iii (980-1002). Hij noemt een gebied ten oosten van het hertogdom Beieren daarin Ostarrîchi ‘oostelijk gebied, domein’, mogelijk als vertaling van het Latijnse Marchia orientalis ‘oostelijk grensland’. Otto koos dus voor een Beiers perspectief.
Ostarrîchi kwam vervolgens als Österreich ‘oostelijk rijk’ in het Duits terecht en werd later gebruikt voor heel huidig Oostenrijk. In veel talen kom je het equivalent daarvan tegen, zoals Eastenryk in het Fries en Itävalta ‘ooststaat’ in het Fins, maar in veel talen heet het land Austria, bijvoorbeeld in het Spaans, Turks, Russisch en Engels. En ook in Oostenrijk zelf heet het land wel Austria, wat je bijvoorbeeld ziet aan de afkorting a op de Oostenrijkse kentekenplaten. Aan die naam ligt een wat mislukte vertaling ten grondslag: als verlatijnste vorm van het Duitse Österreich ontstond Austria, ook al betekent het Latijnse auster ‘zuidenwind, zuid’ en australis ‘zuid’. In onze contreien zouden we het land daarom misschien toch ook beter Austria kunnen noemen.

Austria versus Australië
Dat de naam Austria veel op Australië lijkt, is dus geen toeval. De Nederlanders, of eigenlijk de Hollanders, die er als eerste westerlingen aan land gingen, noemden het land Nieuw Holland, maar zagen er verder geen heil in. De Britten dachten daar ruim een eeuw later anders over, en noemden het gebied Australië, naar Terra Australis Incognita ‘Onbekend Zuidland’, zoals het werelddeel lange tijd werd genoemd.