Skip to main content
Inloggen Van Dale Online

Van Dale

  • Inloggen Van Dale Online
  • Producten
  • Onderwijs
  • Zakelijk
  • Taaltrainingen
    • Werkwoordspelling
    • Correct Nederlands
    • Helder zakelijk schrijven
    • Zakelijke correspondentie
    • Masterclass Nederlands
    • Maatwerk / In-company
    • Testimonials
  • Gratis woordenboek
    • Gratis Rijmwoordenboek
  • Klantenservice

Column van Wim Daniëls: Kerstmis in en met Van Dale

18-12-2014 10-01-2022 -
Ontspannen -

Met de Dikke Van Dale Online die ik heb, is het altijd heerlijk zoeken met de zoekfunctie ‘Zoek binnen artikelen’. Dan tik ik bijvoorbeeld als zoekwoord ‘Kerstmis’ in en dan krijg ik direct alle plaatsen in de hele Dikke Van Dale waar ‘Kerstmis’ staat. Door zo te zoeken kom je altijd iets verrassends tegen. ‘Kerstmis’ blijkt bijvoorbeeld ook bij het trefwoord ruk  te staan, in een voorbeeldzin: ‘Het is altijd een hele ruk van augustus tot Kerstmis.’ En dat is zeker zo, hoewel je bij het trefwoord tijd dan wel weer leest dat de tijd vliegt en dat is ook weer waar.
‘Kerstmis’ staat ook bij onroerend, niet bij ontroerend, met een t, maar bij onroerend, zonder t. Bij dat trefwoord is sprake van onroerende feestdagen, feestdagen die steeds op dezelfde datum vallen. En ‘Kerstmis’ wordt dan genoemd als zo’n onroerende feestdag, samen met Driekoningen.
‘Kerstmis’ staat ook bij kerstweer: ‘winterweer zoals doorgaans omstreeks Kerstmis’. Wat voor weer dat is, blijft in het midden. Elders in Van Dale komen we ‘Kerstmis’ tegen in de combinaties ‘Groene Kerstmis’ en ‘Witte Kerstmis’. Maar welke van deze twee nu doorgaans als kerstweer geldt, zou ik niet met zekerheid durven zeggen. De statistieken van de laatste jaren gaan evenwel in de richting van groen kerstweer, waarmee de definitie van kerstweer dan als volgt aangepast zou kunnen worden: ‘groen winterweer zoals doorgaan omstreeks Kerstmis’.
‘Kerstmis’ staat zo’n 70 keer in Van Dale. Daarnaast heb je dan nog ‘Kerst’, als verkorting van ‘Kerstmis’, dat veel minder vaak voorkomt maar wel de samenstelling kerstcadeau oplevert. Dat woord is bij het lemma cadeau ondergebracht, samen met een heleboel andere cadeaus: afscheidscadeau, huwelijkscadeau, jubileumcadeau, kraamcadeau, moederdagcadeau, nieuwjaarscadeau, sinterklaascadeau, vaderdagcadeau, valentijnscadeau, verjaardagscadeau en verlovingscadeau.
Bij cadeau staat ook de samenstelling cadeauboek. En dat is wat we eigenlijk willen: dat mensen met Kerstmis of met Kerst, dat dus een onroerende feestdag is, onafhankelijk van het kerstweer, het jubileumboek van Van Dale cadeau krijgen. Het is wel een hele ruk om het in één keer uit te lezen, maar dat hoeft ook niet, want je hebt eerste kerstdag, tweede kerstdag en voor sommigen bestaat zelfs nog derde kerstdag, zoals Van Dale ook bij het trefwoord zondag meldt: ‘Met Kerstmis kan men drie zondagen achter elkaar hebben.’ Dat is evenwel niet dit jaar het geval, maar volgend jaar. 

Vorig artikel
Volgend artikel
Woord van de Dag
screenwashing

In Nederlandse woordenboeken vindt u al enige tijd de Engelse leenwoorden whitewashing, greenwashing en pinkwashing. Onlangs kwam daar healthwashing bij: het als ge­zond pre­sen­te­ren van pro­duc­ten, han­de­lin­gen enz. die dat in fei­te niet zijn. En vandaag wordt onze taal in …

Het bericht screenwashing verscheen eerst op Taalbank.

Lees verder

Search form

Aanbevolen artikelen

  • De Woorden van de Week –...
    - 23-09-2023
  • De Woorden van de Week – week...
    - 10-09-2023
  • De Woorden van de Week – week...
    - 04-09-2023
  • De Woorden van de Week – week...
    - 27-08-2023

 

Over Van Dale

Mensen begrijpen elkaar en de wereld beter als er geen taalbarrières zijn. Daarom biedt Van Dale je taaloplossingen op elk niveau. Van de bekende ‘Dikke’ of ‘Grote’ Van Dale en (online)woordenboeken in verschillende talen, tot taaltrainingen, databestanden en de handige Van Dale-app. Scholen maken dagelijks gebruik van onze complete schoolpakketten, bedrijven gebruiken onze online synoniemen-, verklarende en juridische woordenboeken. En met onze Van Dale Taaltrainingen maken we van iedereen een taalprofessional.



Van Dale App

 

Van Dale App - App StoreVan Dale App - Google Play Store

Servicepagina’s

  • Privacybeleid
  • Partners
  • Over Van Dale
  • Actuele storingen en onderhoud

Meer Van Dale

  • Probeer Van Dale Online
  • Van Dale Professioneel
  • Van Dale op school
  • Woord van het Jaar
  • Gratis rijmwoordenboek
  • Van Dale Lidwoorden
  • Van Dale Puzzelwoorden
  • Van Dale Synoniemen

Contact

  • Contact
  • Klantenservice
  • Routebeschrijving
  • Vacatures
  • Uw gegevens inzien, aanpassen of verwijderen

© Copyright 2023 Van Dale Uitgevers

  • Sitemap
  • Colofon
  • Voorwaarden
  • Twitter
  • Facebook
  • Linkedin