Bestaat de ideaalste schoonzoon?

Sommige bijvoeglijke naamwoorden hebben van zichzelf al een heel precieze betekenis. Ze lenen zich er daarom niet voor om in de vergrotende of overtreffende trap te worden gezet. Als we het over 'een ijzeren hek' hebben, is dat hek voor honderd procent van ijzer. Het zou daarom vreemd zijn om te spreken over 'een ijzerener hek', laat staan over 'het ijzerenste hek'.

Iets dergelijks is er aan de hand met sommige woorden die een waardering uitdrukken. Zo betekent 'optimaal' volgens Van Dale 'zo goed mogelijk'. Beter dan zo goed mogelijk bestaat niet, zou je zeggen. Je kunt dus wel optimaal presteren, maar niet optimaler of het optimaalst. Logisch gesproken dan. Want taal houdt zich niet altijd aan logica. De woorden 'optimaler' en 'optimaalst' kun je geregeld aantreffen in geschreven taal. De betekenis van 'optimaal' is dan verzwakt tot 'heel goed' en daar kun je best nog overheen. Van Dale honoreert deze betekenis inmiddels ook.

Op dezelfde manier is het woord 'ideaal' aan slijtage onderhevig. Als iets ideaal is, kan het niet beter, zou je zeggen. Maar mensen nemen daar geen genoegen mee. Het kan altijd idealer. Of nóg beter. In Vrij Nederland van 19 september 2009 wordt Marco Borsato aangeduid als ''s lands ideaalste schoonzoon'. Logisch misschien aanvechtbaar, maar in de taal allang realiteit, die overtreffende trap bij 'ideaal'.

Vorig artikel
Volgend artikel