Al te beknopt

Misschien ken je hem nog uit je schooltijd: de beknopte bijzin. Voor wie het even ontschoten is: dat is een bijzin waaruit het onderwerp en de persoonsvorm zijn weggelaten. Een gewone bijzin heb je bijvoorbeeld in: 'Nadat we waren vertrokken, sloeg het weer om'. Nu maken we er een beknopte bijzin van, door het onderwerp ('we') weg te laten en de persoonsvorm ('waren') om te zetten in een infinitief. We krijgen dan: 'Na vertrokken te zijn, sloeg het weer om.'

Hoho, maar dat gaat zomaar niet! De taalgevoelige lezer ziet dat bovenstaande zin een fout bevat. Nu lijkt het immers of het weer vertrokken is in plaats van wij. Taalkundiger geformuleerd: het onderwerp in de hoofdzin ('het weer') stemt niet overeen met het (verzwegen) onderwerp van de beknopte bijzin ('we'). Een beruchte taalfout, die je vroeger ook wel aantrof in overlijdensadvertenties: Na lang geleden te hebben, nam de Heer tot zich ...

Soms is de fout moeilijker te zien: 'De Souza was de eerste persoon [...] bij wie GBS werd vastgesteld na zika te hebben gehad' (Volkskrant 2 maart 2016). Deze zin is ingewikkelder: hoofdzin, gewone bijzin, beknopte bijzin. Hoofdzin en beknopte bijzin hebben weliswaar hetzelfde onderwerp (De Souza), maar in de gewone bijzin is 'GBS' het onderwerp. Waarmee ook deze zin ontspoort. Pas dus op voor al te beknopt.

Vorig artikel
Volgend artikel