Merknamen

Merknamen in de Van Dale-woordenboeken

In onze woordenboeken staan enkele trefwoorden die als ingeschreven merk zijn geregistreerd of die van een dergelijke merknaam zijn afgeleid. Zulke woorden zijn te herkennen aan de aanduiding MERK. Uit de opname van deze woorden kan niet worden afgeleid dat afstand wordt gedaan van bepaalde (merk)rechten dan wel dat Van Dale zulke rechten miskent, of dat het geoorloofd is dit woord als algemene aanduiding te gebruiken.

Beleid

Van Dale heeft het volgende beleid voor merknamen:

- Van Dale onderzoekt niet op eigen initiatief of een woord een merknaam is. Een woordenboek is immers geen merknamenregister. Echter, door opname in het woordenboek menen sommigen dat ze mogen concluderen dat zij de merknaam niet (meer) hoeven te respecteren. Daarom onderneemt Van Dale actie op het eerste verzoek van een merknaamhouder.

- Als een merknaamhouder zich meldt met het verzoek om een woord te schrappen of een woord te markeren als merknaam, dan komt dat woord op een lijst met merknamen die bij de bewerking van alle lexicografische producten van Van Dale nagelopen wordt. Een bijzondere behandeling van een woord dat tevens merknaam is geldt daarmee voor alle producten.

- De Van Dale-redactie selecteert woorden voor opname in het woordenboek op grond van het feit dat ze in voldoende mate worden gebruikt in de algemene taal. Woorden die oorspronkelijk merknamen zijn, of woorden die afgeleid zijn van merknamen, zijn daarbij niet uitgezonderd; het daadwerkelijke taalgebruik is het opnamecriterium. Op verzoeken om een woord te schrappen, kan dus niet worden ingegaan.

- In publicaties verschenen vóór oktober 2007 zijn woorden die merknaam zijn op trefwoordniveau voorzien van het teken ®. In uitzonderlijke gevallen staat dit symbool niet bij het trefwoord, maar binnen het woordenboekartikel. Dat is met name het geval als de merknaam meerwoordig is.

- In publicaties verschenen vanaf oktober 2007 worden woorden die merknaam zijn of die van een merknaam zijn afgeleid of ermee zijn samengesteld, op trefwoordniveau voorzien van de superieur gezette aanduiding MERK. In uitzonderlijke gevallen, als markering bij het trefwoord niet mogelijk is omdat het bijvoorbeeld om een meerwoordige merknaam gaat, zal deze aanduiding niet bij het trefwoord, maar binnen het woordenboekartikel worden geplaatst. In de overige gedeelten van de lopende tekst zullen niet telkens opnieuw markeringen aangebracht worden.

- Eventuele aanpassingen gebeuren telkens bij het verschijnen van een nieuwe druk of update van een woordenboek (hetzij in papieren of in digitale vorm). Omdat er, om bedrijfseconomische redenen, vaak ruime voorraad van een product wordt aangelegd, kan het langere tijd duren voordat een voorgenomen wijziging daadwerkelijk zichtbaar is. De lijst die hieronder is opgenomen, geeft steeds de meest actuele stand van zaken weer.

Overzicht van gemarkeerde merknamen

De volgende merknamen komen, voorzien van de markering MERK of ®, voor in enige publicatie van Van Dale. Niet alle hier genoemde woorden komen ook daadwerkelijk voor in alle woordenboeken van Van Dale.

*merknaam*	*komt voor als*	*betekenis*
Alcantara	alcantara	geweven stof
Bakelite	(bij: bakeliet)	handelsnaam van de stof bakeliet
Bic	bic	balpen
Biogarde	biogarde	soort yoghurt
Bob	bob	niet-drinkende chauffeur
Boedelbak	boedelbak	overkapte aanhangwagen
Boekenbal	boekenbal	feest t.g.v. Boekenweek
Boekenweek	Boekenweek	week voor propaganda boek
Boekenweekgeschenk	boekenweekgeschenk	gratis boeken tijdens Boekenweek
Boerengolf	boerengolf	variant op het golfspel
Borrelnootje	borrelnootje, borrelnootjeseffect	nootje in een krokant laagje
Botox	Botox, botoxen, botoxlippen, botoxbehandeling	cosmetische stof
Caddie	caddie	boodschappenwagentje
Caterpillar	caterpillar	rupsband; kermisattractie
Chippendales	chippendale	gespierde, aantrekkelijke jongeman
Chocomel	chocomel	chocoladedrank
Dacron	dacron	bepaalde kunststof
Digikid(s)	digikid	kind van internetgeneratie
Floriade	floriade	bloemententoonstelling
Frou Frou	froufrou	wafeltje
Gele Gids	gele gids	bedrijvengids
Girobank	girobank	bank die uitsluitend met overschrijving werkt
Google	googelen, googlebom, googlemoslim, googlificatie, opgoogelen, ontgoogelen	zoeken op het internet, enz.
Gore-tex	gore-tex	kunststof
Gouden Gids	gouden gids	bedrijvengids
Gsm	gsm, gsm-cel, gsm-elleboog, gsm'en, gsm-jammer, gsm-lader, gsm-mast, gsm-netwerk, gsm-parkeren, gsm-roman, gsm'etje, gsm-toestel, gsm-nummer	mobiele telefoon
Grand Slam	grand slam, grandslamtoernooi	tennisterm
Hittepit	hittepit	kussentje gevuld met kersenpitten
Hüttenkäse	hüttenkäse	bepaald zuivelproduct
Hyves	hyven	communiceren via het digitale vriendennetwerk Hyves
Jacuzzi	jacuzzi	bubbelbad
Jetski	jetski, jetskiën	waterscooter
Jiffypotje	jiffypotje	plantenbakje
Keurslager	keurslager	kwaliteitsslager
Kinderboekenweek	Kinderboekenweek	week voor propaganda kinderboek
Kindertelefoon	kindertelefoon	hulpdienst
Kraslot	kraslot	loterijbriefje met krasvakje
Kruimeldief	kruimeldief	stofzuigertje
Kwispellezen	kwispellezen	voorlezen aan een getrainde hond
LEGO	legoblok, legodoos, legosteen	speelgoed
Leukoplast	leukoplast	hechtpleister
Librium	librium	bepaald kalmeringsmiddel
Limo	limonade	verkorting van limonade
Lotto	lotto	loterij met inzet op getallen
Luxaflex	luxaflex	zonwering
Maggi	maggi, maggiblokje, maggiflesje, maggitablet	groente- en vleesextract
Marmoleum	marmoleum	vloerzeil
Memory	memory	gezelschapsspel
Michelin	michelinman, michelinmannetje	dik mannetje
MINI	mini	bepaald type auto
Moonboot	moonboot, moonboots	bepaald type laars
MSN	MSN, msn'en, msn-taal	(chatten via een) messenger
Muisjes	muisjes	gesuikerde anijszaadjes
Norit	norit	actieve kool
Oasis	oasis	schuimblok voor bloemschikken
Perlator	perlator	sproeikop aan kraan
Plexiglas	plexiglas, plexiglazen	doorzichtige kunststof
Polaroid	polaroid, polaroidcamera	foto
Portakabin	portakabin	noodgebouw
Predictor	predictor, predictortest	zwangerschapstest
Ranja	ranja	limonade, limonadesiroop
Rummikub	rummikub, rummikuppen	gezelschapsspel
Schelvispekel	schelvispekel	bepaalde sterkedrank
Scrabble	scrabble, scrabbelen, scrabbelaar	bepaald spel
Spa	spa, spaatje, spawater	bronwater
Spinning	spinning, spinningbike	vorm van fitness
Staatsloterij	staatsloterij	loterij vanwege de staat
Startpagina	startpagina	internetpagina met koppelingen
Stemwijzer	stemwijzer	computerprogramma
Strimmer	strimmer	grasmaaier
Tabasco	tabasco	pikante saus
Tectyl	tectyl, tectylbehandeling, tectyllaag, tectyleren, tectylering	antiroestmiddel
Teflon	teflon, teflonlaag	bepaalde kunststof
Tetrapak	tetrapak	drankenverpakking
Thermos	thermos, thermosfles, thermoskan	isolerende fles, kan
Tokkie	tokkie, tokkiebuurt, tokkiegedrag, tokkiehypotheek, tokkielening, tokkietoets, tokkietuig, tokkiewijk, tokkiewoning	asociale persoon
Toto	toto, totoformulier, totobureau	kansspel
Ugli	ugli	bepaalde vrucht
Uitmarkt	uitmarkt	informatiemarkt over uitgaansmogelijkheden
Umer	umer	bepaald zuivelproduct
Valium	valium	bepaald kalmeringsmiddel
Velcro	velcro	klittenband
Velux	velux, veluxraam	kantelbaar dakraam
Vlammetje	vlammetje	bepaalde snack
Voetbaltoto	voetbaltoto	kansspel
VVV	VVV, VVV-kantoor	informatiekantoor voor toerisme en recreatie
Walkman	walkman	draagbare muziekspeler
Wegenwacht	Wegenwacht, wegenwacht, wegenwachter, wegenwachtstation	hulpverleningsdienst, medewerker van hulpverleningsdienst
Whatsapp	whatsapp, whatsappen, whatsappgroep	tekstbericht
Windstopper	windstopper	kledingstuk
Wokkels	wokkel, wokkelen	zoutje
Xerox	xerox, xeroxen, xeroxafdruk, xeroxapparaat, xeroxkopie, xeroxpapier	fotokopie, fotokopiëren
Zippo	zippo	aansteker